De voorkant van het boekje naast de kassa bleef mijn aandacht trekken. Een vergeelde foto van het Italiaanse landschap. De naam van de schrijver zei me niets: Giuseppe Tomasi di Lampedusa maar was zo welluidend dat ik me gewonnen gaf. Gekocht.

Vier verhalen die sterk verschillen in stijl en thema en toch één gemeenschappelijke noemer hebben: Sicilië. In het verhaal 'Jeugdherinneringen' analyseert Tomasi di Lampedusa zijn jeugd, geïnspireerd door Stendhals Vie de Henry Brulard. De gebeurtenissen, de mensen (vooral zijn moeder), de huizen en landschappen worden minutieus beschreven. Het verhaal komt fragmentarisch over en lijkt abrupt te eindigen. Uit het nawoord blijkt dat het verhaal niet meer is dan wat haastig opgeschreven aantekeningen, die de weduwe van de schrijver sterk heeft geredigeerd om nog levende mensen niet te kwetsen.

Het verhaal 'De Vreugde en de Wet' (oorspronkelijke titel 'Il Panettone') is een prachtige miniatuur over het kerstgeschenk (een panettone van zeven kilo!) dat een hardwerkende boekhouder van zijn bedrijf krijgt. De Jeugdherinneringen hadden me niet overtuigd van de vertelkracht van Tomasi di Lampedusa en zijn stijl vond ik rommelig. De Vreugde en de Wet daarentegen is beeldend van taal. Doorlezen dus.

De Sirene - het derde verhaal - gaf voor mij de doorslag: Tomasi is een groot schrijver die kleurrijke mensen neerzet. Hij is ook nog eens in staat mij het ongeloofwaardige te laten geloven. De hoofdpersoon ontmoet in zijn stamcafé in Turijn, waar hij woont, een oude man. Het blijkt senator Rosario La Ciura te zijn, de beroemdste hellenist van die tijd. En geboren in Sicilië, net als de hoofdpersoon. Er ontstaat een vreemde vriendschap en op een dag vertelt de senator de hoofdpersoon een verhaal. En tja, dat verhaal? Is het waar? Of hallucineerde de senator indertijd de gebeurtenissen bij elkaar? We zullen het nooit weten, maar het is zo mooi van taal en inhoud dat je ademloos zit te lezen. Tomasi di Lampedusa zelf was ook 'bijzonder over dit verhaal te spreken', vertelt het nawoord.

'De Blinde Katjes' is het vierde 'verhaal', en dat zou de opmaat hebben moeten zijn voor de tweede grote roman die Tomasi di Lampedusa wilde schrijven. Het is niet af, het is een fragment, doortrokken van Siciliaanse gewoonten en mensen.

Het was het laatste dat Tomasi di Lampedusa schreef. In 1957 werd bij hem een longtumor geconstateerd. Hij overleed in juli van datzelfde jaar. Tijdens zijn leven heeft Tomasi di Lampedusa alleen wat artikelen over Franse schrijvers uit de 16e eeuw gepubliceerd en een stuk over Stendhal. Pas na zijn dood verscheen 'De Tijgerkat' (Il Gattopardo, 1958). 'De Tijgerkat' wordt alom geprezen. Het is de kroniek over het effect van de eenwording in Sicilië. Het begint met de aankomst van Garibaldi op het eiland in 1860 en eindigt met het verval van een ooit schatrijke Siciliaanse familie. Giuseppe Tomasi di Lampedusa is geboren in Palermo in een van de oudste adellijke families van Sicilië. Zijn vader was de Hertog van Parma en zijn grootvader de prins van Lampedusa. Ooit was de familie rijk, maar ze verloren het meeste van hun bezit. Er is weinig bekend over het privéleven van Tomasi di Lampedusa. Hij was een wild kind, en alleen zijn moeder kon hem onder controle houden. De familie keurde zijn enthousiasme voor literatuur af. Het verhinderde hem niet alle boeken uit de familiebibliotheek te lezen. De invloed van zijn moeder belemmerde zijn literaire aspiraties. Pas na haar dood voelde Lampedusa zich vrij om voor zijn eigen plezier te schrijven.