Boekimpressies

Columns

Over Ballet

 

 

 

 

Zo precies als Van Dantzig zijn dansers bewegingen geeft die bij hun lichaam horen, zo gaat hij ook om met woorden.
In een televisieprogramma kreeg Rudi van Dantzig ooit het aanbod dat een team van deskundigen op zoek zou gaan naar 'zijn verloren soldaat'. Van Dantzig hoefde alleen maar ja te zeggen. Hij zei nee. Tijd om het boek weer op de herleesplank te zetten.

Jeroen is elf als het eten in Amsterdam schaars wordt. Het is 1944 en zijn vader vindt het beter als hij naar Friesland gaat. Zo belandt het stadse en niet erg dappere jongetje bij een Friese vissersfamilie. Een heel ander leven en wat een eenzaamheid om je daar als jochie van de een op de andere dag tussen te moeten handhaven. Het is niet verbazend dat Jeroen zich af en toe afvraagt of zijn ouders nog wel van hem houden. Als de post het ook niet meer doet is het moeilijk vertrouwen te blijven hebben.
Op datzelfde Friese platteland begint de bevrijding en Jeroen ontmoet Wolt, een Canadese soldaat die hem dwingt tot lichamelijk contact en hem daarna in verwarring achterlaat. Terug in Amsterdam zoekt Jeroen nog even door. Vijfendertig jaar later - in 1980, ziet hij opnieuw de nu ouder geworden bevrijders en denkt terug.

"Groen is 't gras,
groen is 't gras,
Onder mijne voeten,
'k Heb verloren beste vriend,
'k Zal hem zoeken moeten,
Hé daar, plaats gemaakt Voor de jonge dame…"

In veel choreografieën van Van Dantzig is dit boek terug te vinden. Volgens zijn eigen zeggen zit het hele verhaal al in zijn eerste choreografie 'Nachteiland' (1955), maar ook Onder mijne voeten (het kinderversje dat tijdens het lezen van werkelijk het hele boek door mijn hoofd drensde) gebruikt dezelfde thematiek.
Het verhaal is omgezet in woorden eindeloos veel directer, omdat het woord direct uit het hoofd door de hand naar het papier gaat en er niet de interpretatie van de dansers tussen zit. Van Dantzig beschrijft de ontmoeting tussen Jeroen en de soldaat - ondanks de (ook lichamelijke) pijn als mooi, liefdevol en eervol. Toch was het niet anders dan het misbruik van een kind door een volwassene. Het gevolg was dat er in mijn hoofd een scheiding kwam om het verhaal te accepteren: Wolt werd de dwingende profiteur en Jeroen bleef zuiver. 'Voor een verloren Soldaat' is nog altijd een pracht van een boek, met een verhaal dat een diep gevoel onopgesmukt vertelt.

 
 

Yvonne Philippa

verder