Via Radio 4 De Klassieken ‘won’ ik vrijkaartjes voor de voorpremière van De Dirigent, de film over het leven van Antonia Brico, die hartstochtelijk graag dirigent wilde zijn. Om te beginnen: het is een aanrader! Voor ieder die van muziek houdt en iedereen die zin heeft in het verhaal van een pittige tante die haar droom leeft.

Omdat ik om 16:00 uur pas de mail zag, was het even jakkkeren om nog op tijd in Pathé Buitenhof in Den Haag te komen, maar het is gelukt. Ab Nieuwdorp van Radio 4 De Klassieken hield vooraf een inleidend verhaal. Leuk.

De film is 137 minuten heerlijke feel good. Iedereen die Antonia in het begin afviel of dwars zat, kon zij op een gegeven moment op hun plaats zetten.  Bij tijden is dat een beetje al te mooi. De film klopt, qua musici, qua dirigeren (al waren het af en toe beelden van Brico waarbij ik toch moest denken aan het tv-programma Maestro), qua tijdsbeeld, qua kleren (gebreide sokken en gebreide baret gesignaleerd). Allemaal leuk. Toch bleef ik achter met mixed feelings. Antonia Brico heeft een eigen vrouwenorkest gehad dat een beetje als een bijzonderheid werd gezien en daarom succesvol was. Toen ze ook mannelijke musici ging aannemen, was het succes voorbij. Ze is nooit chef-dirigente geweest bij een orkest. Ik geloof echt niet dat dit kwam omdat ze minder kwaliteit had dan mannelijke dirigenten. Zeker niet. De film eindigt op een hoogtepunt van succes, maar haar dirigentenleven ging helemaal niet zo succesvol verder.

We hadden ontzettend leuke buren trouwens, die mij nog een fantastisch boek aanraadden over Frieda Belinfante, eveneens een vrouwelijke dirigent – Een schitterend vergeten leven. Gaan we lezen.

Verder: ik wacht nu op de film over bijvoorbeeld Henriette Bosmans of Tera de Marez Oyens, vrouwelijke componisten. Want wie als vrouw componiste wilde zijn moest net zo goed van ijzer zijn. Maar: laten we eerst genieten van dit eerbetoon aan een muzikale vechtster op de bok.

Bach en de Koninklijke Wachtkamer op CS Amsterdam, is er een beter combinatie mogelijk? Niet, dacht ik, toen ik de winactie zag op Facebook. Meedoen! Minstens drie keer per week kom ik er langs en ik was stikbenieuwd hoe het er van binnen uit zou zien. Daar een soloconcert te mogen meemaken van violist Shunske Sato, de nieuwe artistiek leider van de Nederlandse Bachvereniging is toch wel een bijzonderheid. Zaterdag 22 september hadden we nog vrij. Dus ik deed mee. En ik won twee kaartjes.

De Koninklijke Wachtkamer is koninklijk en zeer Cuypers (en Van Gendt, de architect van een huis waar ik 20 jaar in heb gewoond).  Hoog, maar eigenlijk niet zo heel groot. Willem III vond de ruimte dan ook niet koninklijk genoeg. Ik wel. Speciaal om via een rode loper door de gouden toegangshekken te gaan. We zaten vrij vooraan en dat maakte het concert helemaal speciaal. Zo dicht bij een violist in zo’n intieme ruimte had ik nog nooit gezeten. De muziek komt letterlijk direct bij je binnen. Mattheis (Passagio rotto), Westhoff (4e suite in C groot), F.W. Rust (Gigue uit 1e sonate in D Groot) en natuurlijk Bach: Tweede sonate in A klein (BWV 1003) en de Ciaconne uit de Tweede partita in D klein (BWV 1004). Zo’n heftig stuk dat er een snaar sprong. Sato bleef er nogal cool onder en ging even later door met een nieuwe snaar.

Tussendoor vertelde Ton Honing (Manager Representation NS) over de Koninklijke Wachtkamer en de zorg van de NS hiervoor. Na afloop kregen we een bijbel over Koninklijke Wachtkamers mee.

Zielstevreden liepen we naar huis. Daar konden we niet anders dan de Mysteriensonaten draaien van Bach’s voorganger H.I.F. Von Biber. Dat was trouwens ook passend in het programma geweest.

NS en Nederlands Bachvereniging, maar vooral Shunske Sato: dank jullie wel voor een fantastische avond!

Wij hadden een Syrische avond met het Metropole Orkest en solisten van de Syrian Big Band. Hoe dat in elkaar steekt, geen idee, maar we vonden het fantastisch om klarinettist Kinan Azmeh live te horen. We kenden hem van het Silk Road Project van Yo Yo Ma, een project dat tientallen blogs verdient (de youtube video hangt hieronder). We kregen behalve Azmeh ook nog Ibrahim Keivo, zangeres Dima Orsho en Moslem Rahal op Ney. Speciale gast was Eric Vloeimans.

De muziek van de avond kwam uit het gebied tussen de Eufraat en de Tigris. In het Arabisch noemen ze dat al-Jazira, het eiland. Veel van de gespeelde muziek heeft zijn wortels in de vele culturen die daar vandaan komen. Er was bovendien een speciale compositie van Calliope Tsoupaki (Tragoudi) en ‘Song for Syria’ van Eric Vloeimans.

Het Metropole Orkest is natuurlijk een fantastisch orkest met solisten van formaat. We kregen zelfs een zinderende klarinet-battle tussen Azmeh en een van de leden van het orkest (klarinet is weggevallen tussen de orkestleden, dus het is raden naar de naam). Maar het is mij een raadsel waarom ze versterkt spelen en het geluid dan ook zo hard zetten. De klank vervormt en is schel en we gingen met suizende oren naar buiten.

Maar het was een prachtige avond. Melancholieke melodieën, afgewisseld met staaltjes van virtuositeit en vrolijkheid. Op het podium en in de zaal mensen die niet meer naar hun land terug kunnen en door de muziek het gevoel van thuis weer even kregen. Wij kregen een gevoel van hoe rijk Syrië zou kunnen klinken, als het niet in oorlog was.

Wij hadden een cultureel weekje… we begonnen met de opera Lulu van Alban Berg in het Muziektheater van de Nationale Opera. Dat was best hard werken: geen muziek om bij weg te dromen en geen verhaal dat makkelijk te volgen is. Dat hoeft ook niet altijd, maar het vergt wel veel concentratie. Evengoed vier uur op het puntje van onze stoelen gezeten. De enscenering was trouwens werkelijk subliem, gebaseerd op de stomme film. Kijk zelf maar even…

Na afloop bleef het toneel open. Het was vervreemdend om te zien dat het decor toen nog alleen kaal spaanplaat was.

Diezelfde week bezochten we ook de première van Cool Britania van Het Nationale Ballet. And cool it was! Empire Noire van David Dawson was wereldpremière 1 op speciaal hiervoor gecomponeerde muziek van Greg Haines. Een stuk met een ijzingwekkend tempo. 22 minuten full speed ahead.  Concerto Concordia van Christopher Wheeldon was wereldpremière 2. Op vreemde muziek van Poulenc en in retro kostuums maakte dit ballet me erg vrolijk. Het derde stuk Chroma van Wayne McGregor was al wat ouder. Zeer innovatieve bewegingen, niet altijd mooi, maar wel fascinerend. Ik werd nogal afgeleid door de hansopjes die de dansers aan hadden. Gelukkig mag ik nog een keer in de herkansing.

We sloten deze cultuurweek af met een uur Eva Maria Westbroek & het Amsterdam Sinfonietta in  het Concertgebouw. Ter gelegenheid van het Holland Festival was er de 12 Hour Prom – een eendaags minifestival of zo… hoe dan ook: alle stoelen waren uit de grote zaal en in alle foyers en zalen gebeurde wat. Soort flitsconcerten voor tien euro. Westbroek zong Les nuits d’été van Hector Berlioz en Knoxville: summer of 1915 van Samuel Barber. Dat zijn 2 grote favorieten van mij. Maar niet gezongen door Westbroek. Ze heeft een prachtige stem, groots en meeslepend, maar net iets te veel voor mij en voor de nachten. Ik prefereer Veronique Gens, ook al om haar mooie (en verstaanbare) Frans.

Westbroek’s interpretatie van het stuk van Barber kon ik beter waarderen, al heb ik hier ook weer een andere voorkeur. De lichtheid en de naïviteit afgewisseld met de melancholie van het weten dat het allemaal voorbij gaat treft Dawn Upshaw mooier. Luister maar.

Hoe dan ook is het een machtige ervaring om zo’n grote stem in het echt over je heen te horen donderen. Dat neemt niemand ons meer af. Daarna thuis de boel nog even afsluiten met de laatste afleveringen van Seizoen 1 van House of Cards.

Heerlijke week toch?

Het was even wennen na zo’n heerlijke vakantie, maar er was zoveel te doen in september dat het voorbij was voor ik het wist. Natuurlijk, het werk begon weer en zo’n start van een nieuw studiejaar is altijd heftig. Dit doen, dat doen, zus doen en zo doen. Het culturele seizoen ging direct van start. Op 5 september genoten we intens van Claudio Monteverdi’s Orfeo in het Muziektheater. De choreografe Sasha Waltz was verantwoordelijk voor de regie. Zij houdt zich de laatste jaren bezig met crossovers tussen opera en ballet en ook haar Orfeo was  prachtig voor oog en oor. Zulke mooie bewegingen, prachtige zang. Het ontroerde diep.

Maar ook mijn Zing en Beleef cursus in Het Concertgebouw begon. Weer onder de bezielende leiding van Hans Veldhuizen en dit keer over Mozart. We zingen rondom het Requiem. Mozart zingen is geweldig: als het lukt word je opgenomen tussen alle stemmen en beland je van puur geluk in de kroonluchters van de koorzaal. Zingen…

Philippe Jaroussky verstaat die kunst als geen ander. Een engelachtige stem met een duivelse muzikaliteit. Daar kun je alleen maar van genieten. We bezochten het concert van hem en dirigente/mezzosopraan Nathalie Stutzmann op 14 september in de Anton Philipszaal in Den Haag. Prachtige zaal trouwens, wel een beetje ‘ongezellig’. Hier had je gewoon bij moeten zijn en als je Philippe Jaroussky nog nooit hebt gehoord, neem dan de tijd om naar deze film over zijn muziek en zijn zang te kijken (duurt 1 1/2 uur).

We bezochten een televisieopname van Pauw (kun je ook doen, leuk) en we brachten een paar uur door op Unseen,  fotofair (we waren niet erg onder de indruk).

Waar we wél erg van onder de indruk waren: de Gurre Lieder van de Nationale Opera (DNO kan nu al niet meer stuk zeg, wat een begin van het seizoen). Schitterende enscenering, fantastisch gezongen. Kijk zelf maar: